نقش سازندهای آهکی آلاداغ وسالوک در تغذیه آبخوان دشت بجنورد

چکیده در این تحقیق سعی شده تا تاثیر آهکهای منطقه بر کمیت سفره آب زیرزمینی دشت بجنورد مطالعه شود تا در آینده از لحاظ منابع آبی دچار مشکل نشود . است .مساحت کل منطقه 478 کیلومترمربع می باشد که در دامنه شمالی رشته کوههای آلاداغ و سالوک واقع شده است . بیشتر سازندهای منطقه را (تقریباً 60% ) آهک تشکیل می دهد این سازندها بویژه آهک دولومیتی بواسطه ستبرای زیاد و گسل خوردگی های ناشی از حرکات زمین دچار شکستگی ها و درزوشکاف های فراوان در منطقه گشته است که موید این مطلب نیز حفاری چاههای اکتشافی منطقه ارکان می باشد . این درز و شکستها عاملی مهم برای نفوذ آب به درون سازندها و به تبع آن افزایش ذخیره سفره های زیرزمینی می باشد که وجود سازندهای غیر قابل نفوذ از ماسه و شیل در کف این منطقه نیز به صورت عایق عمل نموده و به افزایش ذخیره آبی مخازن کمک زیادی می نماید. شیب توپوگرافی و شیب زمین شناسی نیز در منطقه به سمت شمالشرق حوضه می باشد که این ویژگی باعث شده تا آب به سمت شهر هدایت شده و در تغذیه آبخوانهای منطقه موثر واقع شود . بررسی های صحرایی ، مراجعه به کتب ، گزارشات و آمارنامه های مرتبط که پس از جمع آوری جهت پردازش از نرم افزارهای spss ،gis ، excel و جهت ترسیم و ویرایش نقشه ها از نرم افزار arc gis ، استفاده شده است . بررسی ها نشان داد که بیشترین میزان تغذیه در آهکهای دولومیتی شمالغرب و شمالشرق و بویژه مرکز منطقه مورد مطالعه انجام می شود و دلیل آن نیز وجود درز و شکست های فراوان در این منطقه و گسل خوردگی و همچنین وجود یک توده آذرین بصورت دایک که در جهت حرکت آب قرار گرفته و بصورت یک مانع عمل می نماید و باعث تغذیه سفره ها می شود که موید این مطلب وجود پرآب ترین چشمه ها در فاصله بسیار کمی درست در پایین دست منطقه است .درمنطقه 212حلقه چاه وجود دارد که 23حلقه آن در سازندهای آهکی واقع شده است و15درصد تخلیه را انجام میدهند .همچنین از 104دهنه چشمه حدود 65دهنه آن در سازندهای آهکی واقع شده است اما حدود 68درصدآبدهی دراین سازند انجام میشود.واز تعداد 13رشته قنات فقط 5رشته آن در سازندهای آهکی واقع شده است اما حدود 56درصد آبدهی قناتها در این سازند انجام میشود که در همه موارد نام برده شده میزان آبدهی در سازندهای آهکی از بقیه سازندها بیشتر است .